Met dat cassetedeck begon mijn muzikale avontuur. Ik kreeg van mijn broers toestemming om de platenkisten van discotheek Beat Palace vanuit het dorpshuis tijdelijk naar huis te halen. Zo veranderde mijn slaapkamer in een geïmproviseerde studio, waar ik urenlang singeltjes draaide en bandjes opnam. Soms deed ik dat samen met een kameraad, maar meestal alleen omringd door stapels singletjes en het zachte gezoem van het draaiende deck.
Die platenbakken waren voor mij zoals eerder beschreven een schatkamer. Vrijwel alle singles die sinds het eind van de jaren zestig de Top 40 hadden gehaald, zaten erin. Het resultaat was een bont geheel van stijlen en tijden, van soul tot glamrock, van Nederlandstalige pop tot progressieve rock.
Tussen al die platen ontdekte ik de single “Wintertime” van de Nederlandse band Kayak uit 1974. Een schitterend nummer dat vanaf de eerste noot wist binnen te komen, melodieus, melancholisch en doordrenkt met de kenmerkende symfonische elegantie van de band. Landelijk kreeg de single minder waardering dan hij naar mijn idee verdiende. Het strandde op de 30e plaats in de Top 40.
Wintertime
De songtekst “Wintertime” van Kayak gaat over rust, nadenken en kalmte.
De winter wordt gebruikt als een beeld voor een tijd waarin alles rustig is, de natuur pauzeert en het lijkt alsof de wereld even stilstaat.
Toch klinkt er ook hoop in het lied: ook al is het koud en stil, de verteller weet toch de mooie kant te zien en innerlijke rust te voelen.Dat het voor het nummer “Ruthless Queen” in 1979 vele malen beter uit zou pakken, wist ik toen nog niet.
Kayak
De Nederlandse progrockband Kayak heeft zijn naam op een creatieve manier bedacht. De bandleden maakten een speelse mix van letters die makkelijk uit te spreken is en mooi op een poster zou staan. Bovendien is “kayak” een palindroom, wat betekent dat het hetzelfde leest van voor naar achter en andersom. Dat vonden ze leuk omdat het symmetrisch en simpel is.
De naam heeft dus geen diepe betekenis, maar was vooral een praktische en mooie keuze voor een bandnaam.
Kayak is een van de meest invloedrijke symfonische-rockgroepen die Nederland heeft voortgebracht. De band werd in 1972 opgericht door Ton Scherpenzeel (toetsen), Pim Koopman (drums), Max Werner (zang), Jean Michel Marion (basgitaar) en Johan Slager (gitaar). De wortels van Kayak liggen in High Tide Formation, de scholierenband van Scherpenzeel en Koopman. Nog in het oprichtingsjaar werd Marion vervangen door Cees van Leeuwen.
Met de eerste twee albums, See See the Sun (1973) en Kayak II (1974), behaalde de band bescheiden nationale successen, waaronder “Wintertime”. Na het vertrek van Van Leeuwen in 1975, opgevolgd door Bert Veldkamp, nam Kayak het album Royal Bed Bouncer op, gevolgd door een bijdrage aan het Boekenweekgeschenk Zing Je Moerstaal, met een muzikale vertolking van Harry Mulisch’ gedicht Boezem.
Na The Last Encore (1976) verlieten Koopman en Veldkamp de groep. Koopman zou later furore maken met zijn band Diesel en als producer van onder andere Maywood. Zijn vertrek luidde een periode van wisselingen in de bezetting in. Drummer Charles-Louis Schouten en bassist Theo de Jong kwamen erbij, maar na de release van Starlight Dancer (1977) nam Max Werner de drumstokken weer over. Edward Reekers trad toe als zanger, Peter Scherpenzeel (Tons broer) werd bassist, en achtergrondzangeressen Irene Linders en Katherine Lapthorn werden aangetrokken.
Het bleek een gouden greep: met het album Phantom of the Night (1978) en de single Ruthless Queen bereikte Kayak de zesde plaats in de Nederlandse Top 40, hun grootste commerciële succes.
In 1980 verzorgde Kayak de soundtrack voor Paul Verhoevens film Spetters. Een jaar later verscheen Merlin, een rockopera die tot de artistieke hoogtepunten van de band behoort, al bleef commercieel succes uit door de veranderende muziektrends van begin jaren tachtig. Na het semi-livealbum Eyewitness (1981) viel het doek.
Ton Scherpenzeel formeerde daarna Europe (niet te verwarren met de Zweedse hardrockband), werkte later met Camel, Earth & Fire en werd vaste begeleider van Youp van ’t Hek.
Na een korte reünie in 1997 kreeg Kayak een nieuwe impuls toen de band in 1999 optrad met De Kast. Het album Close to the Fire (2000) markeerde een herstart. De bezetting bestond uit Scherpenzeel, Koopman, Werner, Veldkamp en gitarist Rob Winter. Wegens gezondheidsproblemen van Werner werd Bert Heerink (ex-Vandenberg) de nieuwe zanger.
In de jaren daarna volgden albums als Night Vision (2001) en de vernieuwde rockopera Merlin: Bard of the Unseen (2003). Nieuwe gezichten, zoals gitarist Joost Vergoossen en zangeres Cindy Oudshoorn, versterkten de band.
Kayak groeide in deze periode uit tot een theatraal project met grootse rockopera’s, waaronder Nostradamus: Fate of Man (2005). Na het overlijden van drummer Pim Koopman in 2009 leek het opnieuw voorbij, maar Scherpenzeel hield de groep levend. Met Hans Eijkenaar op drums verscheen Anywhere But Here (2011) en volgde de jubileumtour Journey Through Time (2012).
In 2014 bracht Kayak het conceptalbum Cleopatra – The Crown of Isis uit. Kort daarna verlieten Edward Reekers en Cindy Oudshoorn de band.
In 2017 kondigde Ton Scherpenzeel een nieuwe line-up aan met Marcel Singor (gitaar), Bart Schwertmann (zang), Kristoffer Gildenlöw (bas) en Collin Leijenaar (drums). Deze formatie bracht het album Seventeen (2018) uit en toerde internationaal.
Ondanks gezondheidsproblemen van Scherpenzeel en de coronapandemie werkte Kayak in 2020–2021 aan Out of This World. De band nam afscheid van het podium met een groots opgezette tournee door Nederland, België, Duitsland, Denemarken en Zweden. Het laatste concert vond plaats op 14 mei 2022 in De Vorstin in Hilversum, waar het vijftig jaar eerder allemaal begon.
De nalatenschap van Kayak wordt overschaduwd door het verlies van enkele sleutelfiguren uit de bandgeschiedenis.
- Bert Veldkamp, bassist, overleed op 10 november 2024 (72 jaar).
- Johan Slager, medeoprichter en gitarist, stierf op 22 januari 2025 (78 jaar).
- Edward Reekers, de herkenbare stem van Ruthless Queen en vele andere Kayak-klassiekers, overleed onlangs op 7 oktober 2025 (68 jaar).
Hoe een veranderend landschap De bomen herschikt Dagen worden korter Het is nu wintertijd Het is nu wintertijd Stilte alom Alles is vrij |
Lyrics Wintertime How a changing scene |
 |
[Back to TOP] |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten